У канцы лета 1778 года ў Гродна прыехаў англійскі вандроўнік Уільям Кокс. Ён прайшоўся па сярэднявечным вуліцам навокал гарадскога рынка, пастаяў на Замкавай гары, а на наступны дзень завітаў на абед да “віцэ-канцлера Літвы” гродзенскага старасты графа Антонія Тызенгаўза. За сталом было восемдзесят шляхціцаў, якія з’ехаліся на павятовы соймік. Гэтыя ганарыстыя нашчадкі сарматаў у кунтушах і з шаблямі цалавалі ніз вопраткі старасты, а некаторыя проста падалі яму ў ногі.
Сёння каноплі – некалі вядомая кожнаму беларускаму селяніну культура, сустракаецца толькі на старонках крымінальнай хронікі. Цяпер гэтая расліна пад забаронай. Між тым менавіта каноплі, хіба пасля збожжа і дрэва, некалі былі галоўным экспартным таварам Беларусі.
Жалудок – адзін з самых старых населеных пунктаў Гродзеншчыны. Крыніца, дзе ўтрымліваецца першая згадка пра яго – даволі незвычайная. Крыжакі, якія бесперапынна ваявалі з Вялікім княствам Літоўскім, пасылалі ў Прынямонне сваіх шпіёнаў, якія пад выглядам купцоў разведвалі дарогі да вялікіх гарадоў княства – Гродна, Вільні, Навагрудка, Коўна. Вярнуўшыся ў Ордэн шпіёны спісвалі маршруты, згадваючы ўсе меншыя населеныя пункты, праз якія трэба было ісці да вялікіх гарадоў.
Какого цвета наш город? До недавнего времени все единодушно называли его зеленым. Но царство флоры с течением времени уступало место архитектуре — самому близкому для человека искусству. Сегодня странными кажутся названия цветов «жандарм» или «веселая вдова». Оказывается, оттенки голубого и розового можно было часто увидеть в начале ХХ века.
Палацава-паркавы комплекс у Свяцку з'яўляецца найбольш важным матэрыяльным сведчаннем дзейнасці рода Валовічаў на Гродзеншчыне. Нельга таксама ўявіць сабе развіццё гістарычнага турызму ў Гродзенскім раёне без аднаўлення гэтага каштоўнейшага помніка архітэктуры, аналагічнага якому няма на абшары ўсёй вобласці. Менавіта таму вывучэнне гісторыі Свяцка Валовічаў, пошук новых крыніц, з'яўляюцца актуальнай задачай не толькі для гісторыкаў і мастацтвазнаўцаў, але і для ўсіх тых асобаў і інстытуцый, якія плануюць прыняць удзел у адраджэнні палаца.
