Гродно впервые упоминается в связи с походом на кривичей, организованным киевскими князьями. Участником этого похода был «Всеволодко из Городна» - первый известный гродненский князь. Это событие фигурирует в трех дневнерусских летописях – Лаврентьевской, Радзвилловской и Ипатьевской. При этом Лаврентьевская летопись считается наиболее древней (сохранился список 1377 г.). Ниже приводим эти упоминания.

Наш горад здаўна ганарыцца еўрапейскімі традыцыямі. I гонар яго не беспадстаўны. Горадзен адзін з першых гарадоў Вялікага княства Літоўскага атрымаў права самакіравання - так званае магдэбургскае права. Юрыдычныя правы гарадоў на самакіраванне ўзніклі ў Заходняй Еўропе з канца XI стагоддзя як вынік барацьбы гараджан са сваімі сіньёрамі (біскупамі, феадаламі, каралямі) і паступова распаўсюдзіліся па ўсёй Еўропе.

Здаўна так павялося: справе папярэднічае слова. Згадайце біблейнае: ”спачатку было Слова...”. I калі справе мы служым, то да слова прыслухоўваемся. Бо ўпэўнены, што за словамі хаваецца існасць. I нават болей: словы вызначаюць існасць з'яў, дапамагаючы нам спазнаць іх. Нездарма лічыцца, што надаць імя чаму-небудзь — значыць спазнаць яго, вызначыць яго існасць. Гэта тычыцца і нашых уласных імёнаў, і назваў самых розных разнастайных рэчаў, з'яў і назваў насельных пунктаў, у тым ліку і гарадоў.

Упэўнена сцвярджаю, што на пытанне аб тым, якія княствы складалі старажытную Беларусь, любы з вас пералічыць Полацкае, Тураўскае, Смаленскае, назаве нават Северскае і ў меншым выпадку напрыканцы нагадае Гарадзенскае. I ўжо зусім нічога не зможа распавесці пра гісторыю Гарадзенскага княства і ягоных князёў. 

12 снежня 1988 года на Беларусь прыехала афіцыйная камісія з суседняй краіны. Яе ўзначальваў дырэктар Каралеўскага замка ў Варшаве, прафесар Аляксандр Гейштар, гісторык. У склад дэлегацыі ўваходзілі: прафесар Тадэвуш Дзержыкрай-Рагальскі, антраполаг; доктар Марэк Квяткоўскі, гісторык мастацтвазнаўства; доктар Тадэвуш Поляк, рэстаўратар; прафесар Анджэй Загорскі, гісторык; магістр Яцэк Рулевіч, юрыст з Міністэрства культуры і мастацтва; доктар Збігнеў Пяноўскі, археолаг; рэдактар і публіцыст Збігнеў Сьвенх; рэдактарка і публіцыстка Аляксандра Згажэльска; фотаграфікі Адам Буяк і Эдвард Граховіч; консул Генрык Каліноўскі з Генеральнага Консульства ПНР у Мінску.

Scroll to top